Geschiedenis is saai of niet?

Hoe bereken je een zetel?

Een zetel berekenen is in feite niet moeilijk. Als je weet te delen en weet wanneer en hoe, heb je zo de zetels binnen. In deze uiteenzetting zullen aan de orde komen:

1.       Aantal stemmen op de lijst

2.       Systeem van D’ Hondt

3.       Toewijzing van de zetels

4.       Voorkeur gekozen

Ik zal proberen deze materie die voor veel mensen heel ingewikkeld is, op een kinderlijke manier uiteen te zetten. Ik hoop dat nadat u dit stuk gelezen hebt, zelf aan de slag kan en na de telling zelf zetels kan berekenen. Het wordt dan lekker rekenen geblazen.

Aantal stemmen op de lijst.

Suriname kent geen landelijke evenredigheid. De wetgever heeft ons land opgedeeld in 10 kiesdistricten. De districten hebben elk op basis van het aantal bewoners een aantal zetels toegewezen gekregen. De discussie over die toewijzing zullen we hier niet voeren. Zo heeft Paramaribo 17 zetels toegewezen gekregen en Wanica 7.

Na elke verkiezing krijgen de partijen/combinaties een aantal stemmen. Dit is de eerste stap, omdat het in de regel zo is dat de partij met de meeste stemmen vaak de meeste zetels toegewezen krijgt. Maar de praktijk leert dat het niet altijd zo is.

Systeem D’ Hondt

Suriname gebruikt het systeem van de Belg  D’ Hondt om zetels te verdelen. Deze methode wordt ook toegepast in Engeland. Hier gaat men elke keer wanneer een zetel toegewezen is geworden het totaal delen door het aantal zetels plus 1. Haal even diep adem. We gaan het illustreren.

Tijdens de verkiezingen in Verkiezingland doen 5 partijen mee. Ze krijgen van de kiezers de volgende stemmen.

A krijgt                  5000

B krijgt                  1900

C krijgt                  6100

D krijgt                  500

E krijgt                  1500

In Verkiezingland zijn er 9 zetels te verdelen. Dat is een lekker klein en knus land. Hoe gaan we de zetels verdelen? Simpel.

Het eerste dat u doet is de partijen in een kolom te rangschikken naar het aantal behaalde zetels. Dat doet u om overzichtelijk te werk te gaan. In de eerste kolom zet u de naam van de partijen. In de eerste rij zet u de nummers van de zetels die behaald moeten worden. Omdat er 9 zetels te halen zijn zet u 1 tot en met 9. Uiteraard laat u het eerste vakje leeg. In de onderste rij gaat u onder de nummerrij de partijnaam invullen die de zetel toegewezen krijgt.

	1	2	3	4	5	6	7	8	9
Partij C	6100	3050	3050	2033.33	2033.33	1525	1525	1525	1220
Partij A	5000	5000	2500	2500	1666.66	1666.66	1666.66	1250	1250
Partij B	1900	1900	1900	1900	1900	1900	950	950	950
Partij E	1500	1500	1500	1500	1500	1500	1500	1500	1500
Partij D	500	500	500	500	500	500	500	500	500
	C	A	C	A	C	B	A	C	E

In de kieswet (art 131) staat dat de eerste zetel aan de politieke organisatie wordt toegekend met het hoogste aantal stemmen. In ons voorbeeld is dat Partij C. Die politieke organisatie heeft namelijk 6100 stemmen behaald. Dus de eerste zetel gaat naar Partij C. het TOTAAL aantal van de stemmen die Partij C heeft behaald moet nu door 2 gedeeld worden. Dit maakt dat partij C nu op het totaal van 3050 komt. Dit getal plaatst u in de derde kolom onder (2).

We komen nu in kolom (2) terecht. U ziet nu dat Partij A nu de meeste stemmen heeft. Dus de tweede zetel gaat naar partij A. Hun TOTAAL aantal (5000) deelt u door 2. Hun aantal komt dan neer op 2500. Dit aantal plaatst u in kolom (3)

We komen nu in kolom (3) terecht. U ziet dat Partij C nu het grootste aantal stemmen heeft. Dus de derde zetel gaat naar partij C. Maar hier komt het!. Hun TOTAAL (6100) deelt u nu door 3. Dat komt nu neer op 2033,33.

We doen hetzelfde in kolom (4). Daar zien we dat Partij A de meeste “stemmen” heeft. De vierde zetel wordt aan hen toegewezen. Hun TOTAAL deel je door 3. Dat komt nu neer op 1666.66.

We belande in kolom (5). Daar zien we dat Partij C weer de meeste stemmen heeft. De vijfde zetel krijgen zij. Hun TOTAAL delen wij door 4. We komen dan op 1525.

De zesde zetel kolom (6) wordt toegewezen aan Partij B. Ze hebben immers nu de hoogste score (1900). Hun TOTAAL wordt gedeeld door 2. We krijgen dan 950.

In kolom (7) zien we dat Partij A het hoogste aantal heeft. Zij krijgen dus de zevende zetels. Hun TOTAAL gaan we nu delen door 4. We krijgen dan 1250.

Even doorbijten, nog twee zetels te gaan.

 In kolom (8) wordt de 8^ste zetel aan Partij C toegewezen. We delen hun TOTAAL door 5 en komen op 1220.

En de laatste zetel gaat naar? Als u goed gelezen hebt weet u het al. Partij E krijgt de 9^de zetel. Omdat er geen 10de zetel is gaan we niet meer delen. partij C krijgt 4 zetels, partij A, 3 en partij E en B steeds 1.

Voorkeur gekozen

Hoe wordt een kandidaat bij voorkeur gekozen? Er is geen vooraf gesteld voorkeur aantal. Dus niemand weet hoeveel stemmen je moet krijgen om bij voorkeur gekozen te worden. Om u uit te leggen gaan we ons alleen richten op partij C. De kandidatenlijst van Partij C zag er zo uit.

Kandidaat	Aantal stemmen
Kandidaat X	900
Kandidaat W	100
Kandidaat B	500
Kandidaat R	50
Kandidaat G	1600
Kandidaat K	700
Kandidaat S	335
Kandidaat V	615
Kandidaat P	1300
	6100

Om de te weten wie bij voorkeur is gekozen moet je het TOTAAL (6100) van partij C delen door het aantal verkregen zetels. Partij C kreeg 4 zetels toegewezen. Dus als een kandidaat op de lijst (6100/4) 1525 krijgt is hij bij voorkeur gekozen.  Als we naar de kandidatenlijst krijgen zien we dag meneer G, 1600 stemmen heeft behaald. Dat is meer dan wat hij nodig heeft. Hij komt dan bij voorkeur binnen.

Als er geen personen meer zijn die dit aantal hebben gehaald, worden de zetels aan de kandidaten volgens de volgorde op de lijst toegewezen. Dus na meneer G mogen de heren/vrouwen:  X, W en B  zich parlementariër noemen.

Als de lijst slechts 1 zetel krijgt toegewezen (partij E), wordt de kandidaat met de meeste zetels afgevaardigd naar de DNA.

Ik hoop dat deze uiteenzetting duidelijk is. In een ander stuk nemen we een willekeurig district onder de loep.

Gregory Rijssen