Geschiedenis is saai of niet?

Stemfieverbod is ondoordacht overheidsbesluit 

De organisatoren van de verkiezingen hebben duidelijk niet nagedacht voordat zij het Kiesbesluit wijzigden. Een van de wijzigingen is dat het gordijn voor het stemhokje verwijderd wordt, zodat de voorzitter van het stembureau kan zien wat u doet. En als hij vindt dat u een stemfie hebt gemaakt verklaart hij het stembiljet ongeldig. Het probleem van de stemfie is opgelost en iedereen is blij. Maar wacht even. Als problemen zo gemakkelijk opgelost konden worden was Suriname nu een paradijs. Dit besluit van de overheid is echter het meest ondoordachte in 2015. De samenleving is op geen enkele manier betrokken, De Nationale Assemblee is niets gevraagd en waarschijnlijk heeft men ook niet gekeken hoe bijvoorbeeld Nederland dit probleem heeft opgelost. Ik zal u hieronder 7 redenen presenteren waarom het 'stemfieverbod' van de overheid lichtvaardig is. Het weghalen van het gordijn is niet alleen dom, maar creëert andere problemen waaraan er niet zijn gedacht.

1. De organisatoren hebben uw recht gemaakt tot een plicht 

U hebt recht op geheimhouding. Als u aan niemand wil zeggen op wie u gestemd heeft, kan en mag niemand u dwingen. Dus de overheid mag niet toestaan dat iemand piept of zelfs een indicatie heeft op wie u hebt gestemd. Het gezag heeft de heilige plicht uw geheimhouding te garanderen. Maar als u niet gebruik wilt maken van dat recht, is er niets aan de hand. Om u te illustreren. Alle Surinamers hebben bij het bereiken van 60 jaar recht op een AOV-uitkering. Maar stel, u bent welvarend en wil geen aanspraak maken op een AOV-uitkering, dan is er niemand op de wereld die u kan dwingen dat wel te doen. Maar als u op welk tijdstip dan ook na uw 60ste bepaalt om gebruik te maken van dit recht, is de overheid verplicht te storten op uw rekening. Kortom rechten zijn geen plichten. Hetzelfde met de geheimhouding. Als u wilt rondbazuinen op wie u gestemd heeft, begaat u geen misdaad. Als u een selfie maakt is er ook niets aan de hand. Waarom mag u het wel zeggen, maar niet tonen?

2. De kiezer houdt het stembiljet dusdanig dat het voor de buitenwereld duidelijk zichtbaar wordt op wie hij stemt 

Dat doet hij door het biljet naar een kant te schuiven. Een linkshandige schuift het biljet naar links, uiterst links en kleurt een vakje. Mogelijke toeschouwers zien op wie hij stemt of op wie hij niet stemt.

3. De kiezer wil doelbewust het stembiljet ongeldig laten verklaren, maar wil dat niemand het weet 

Hoewel dit niet aan te bevelen is, kon de kiezer op basis van het recht op geheimhouding dit doen. Er was immers een gordijn toch? Maar met het weglaten van het gordijn wordt het mogelijk om te zien wie opzettelijk het stembiljet ongeldig heeft gemaakt.

4. De kiezer houdt in het stemhok zijn gekleurd biljet omhoog 

De organisatoren hebben ook niet hieraan gedacht. De stemmer houdt na de stemming zijn biljet in het stemhokje omhoog. Let wel, hij bevindt zich in het stemhokje. Dus welke reden heeft hij om dat niet te doen? Wat als hij verziend is? Dus om te controleren of hij goed gestemd heeft, houdt hij het biljet op armlengte omhoog. Omdat er nu geen gordijn is, kan de buitenwereld zien op wie hij gestemd heeft. En ik daag elke jurist uit om mij een wet te tonen waar staat dat een keizer dat in het stemhokje niet mag doen.

5. Hoe weet de voorzitter of u een stemfie hebt gemaakt? 

Dat kan maar op 1 manier. Hij moet de foto zien. Dus, hij moet uw telefoon afpakken en zelf op zoek gaan naar de gewraakte foto, of u dwingen hem de foto te tonen. En wat als u niet wilt meewerken? Wat als u daadwerkelijk een telefoon in u hand hield maar geen stemfie maakte? Intussen heeft de stembureauvoorzitter jouw stem ongeldig verklaard. Wat het nog erger maakt is dat een ieder weet op wie u gestemd heeft zonder dat u dat zelf kenbaar hebt gemaakt. En dit kan alleen gebeuren omdat hij uw handelingen mag gadeslaan.

6. Omstanders kunnen uw handelingen gadeslaan 

Niet alleen de voorzitter van het stembureau, maar ook de omstanders kunnen zien wat u doet. En het moeten toevallig juist omstanders zijn van de politieke tegenstander. Wat als u zich niet veilig voelt in het stemhokje met priemende ogen in uw rug? Wat als u als kiezer het gevoel hebt dat men kan zien op wie u stemt of niet stemt. Want het stembiljet in Paramaribo heeft een dusdanige grootte dat men misschien niet ziet op wie u stemt, maar alvast kan zien op wie u niet stemt. De organisatoren van de verkiezingen hebben geen rekening hiermee gehouden. Anders was het als de kiezer met zijn rug naar een muur stond. Het plaatsen van een gordijn zou dan overbodig zijn.

7. Mag een voorzitter bepalen dat je stembiljet ongeldig is omdat je een stemfie hebt gemaakt? 

Om dit te beantwoorden moeten we kijken of dat in de Kieswet staat. U gaat de wet een tig keren overlezen, maar dit nooit vinden. Waarschijnlijk zullen ze artikel 103 van de Kieswet aanhalen. Daarin staat dat de kiezer die waarschuwingen die in de wet staan of bij gegeven voorschriften omtrent de stemming niet opvolgt, niet tot de stembus wordt toegelaten, en verplicht is het stembiljet, zo hem dit reeds overhandigd is, terug te geven. Deze voorschriften zijn bij wet vastgesteld en in het Kiesbesluit wordt gesproken over de inrichting. Men wil aan de hand van de wijziging van de inrichting, een handeling beïnvloeden en kijken naar wat u doet. Maar wat verder gebeurd is nergens geregeld. Het wordt anarchie.

Kritiek 
Uiteraard moeten de bedenkers van dit besluit hun handelen goedpraten. In de memorie van toelichting van het gewijzigd staatsbesluit staat dat de inrichting van het stemhokje is veranderd omdat men het maken van een stemfie wil tegengaan.
De bedenkers gaan ervan uit dat men de stemfie achteraf als bewijs kan gebruiken om te tonen op wie u heeft gestemd. Maar dat is lariekoek. Ten eerste kan een stemfie ook recreatief zijn. Dus er hoeft geen duister idee daarachter te zitten. Ten tweede kan de kiezer nog steeds bepalen als hij dat kenbaar maakt.
En tot slot is het stemgedrag volledig controleren onmogelijk. Een kiezer mag een tweede stembiljet opvragen als hij een fout heeft gemaakt op het eerste. Dus de stemmer zou op het eerste biljet volgens afspraken een stemfie maken en daarna het stembiljet ongeldig maken. Hij vraagt dan een tweede aan. Op het tweede stembiljet stemt hij dan zoals hij wil.

De bedenkers stellen ook dat op elke werkplek er regels zijn die nageleefd moeten worden. Dat is helemaal correct. Echter mogen de regels niet indruisen tegen heersende wetten. De regels zijn er om werknemers en bezoekers binnen de onderneming te beschermen. Zo verbiedt een bank het telefoneren binnen een bankinstelling, omdat een kwaadwillige naar buiten kan seinen of er een grote transactie plaatsvindt. Om de bezoeker en de werknemers te beschermen stelt de bank de regel van niet telefoneren in. Kan iemand mij vertellen op welke manier een stemfie de werknemers en bezoekers in gevaar brengt? Verder zijn de regels binnen een stemlokaal bij wet geregeld.

Kortom, door de gordijnen voor het stemlokaal te verwijderen, heeft de overheid meer problemen gecreëerd dan opgelost. Dit doet zij enkel en alleen om de stemfie te voorkomen. Maar de overheid heeft achterste voren gewerkt. Er is eerst een wijziging geweest en dan gedacht aan de gevolgen. Intussen heeft jurist Ferdinand Welzijn, vanuit een andere invalshoek laten blijken dat het besluit ondoordacht is en dat een gang naar de rechter zal uitwijzen dat een stemfie mogelijk mag.

De overheid moet het verbod opnemen in de Kieswet. Een besluit om het gordijn weg te laten zodat de stembureauvoorzitter en anderen kunnen zien wat u in het stemhokje doet, is simpelweg het schenden van uw geheimhoudingsrecht en lost niets op. 

In Nederland is een stemfie niet verboden. 

Gregory Rijssen

Noot* Dir artikel is eerder gepubliceerd op Starnieuws

Bron: https://uitspraken.rechtspraak.nl/inziendocument?id=ECLI:NL:RBDHA:2014:5657