Is het mogelijk pre-electorale combinaties te verbieden?



De commissie Evaluatie Kiesstelsel, onder leiding van Jules Wijdenbosch heeft op 29 maart 2018 een rapport overhandigd aan president Desi Bouterse (NII, 2018). Het is niet duidelijk wat in het rapport staat, maar volgens nieuwsberichten is in het stuk opgenomen dat pre-electorale combinaties verboden zullen worden. Dit betekent dat artikel 6 van de Kiesregeling gewijzigd moet worden. Natuurlijk breekt de hel los. Vanaf 1955 hebben wij partijcombinaties gehad. In feite is het een politieke cultuur in Suriname. De belangrijkste vraag is echter als artikel 6 van de Kiesregeling kan worden gewijzigd en hoe.

In artikel 60 van de Grondwet staat het volgende:
“Alles wat verder het kiesrecht betreft, de instelling van een onafhankelijk kiesbureau en zijn bevoegdheden, de indeling van Suriname in kiesdistricten, de verdeling van de zetels van De Nationale Assemblée per kiesdistrict en de methoden, volgens welke de regeling van de zeteltoewijzing plaatsvindt, worden geregeld bij wet. Deze wet dient met 2/3 meerderheid te worden aangenomen.” (Grondwet, 1987).

Laten wij dit dan uitrafelen.
Als wij de tussenzinnen weghalen staat er: “Alles wat verder het kiesrecht betreft, worden geregeld bij wet. Deze wet dient met 2/3 meerderheid te worden aangenomen.” Als de DNA dit artikel gaat wijzigen, kunnen zij het grammaticaal in orde maken.  Maar dat terzijde. De eerste vraag die gesteld kan worden is: “Wat is kiesrecht? En behoren pre-electorale combinaties ook tot die categorie?

Het kiesrecht is kortgezegd het recht van burgers om hun volksvertegenwoordiging te kiezen (Amnesty International, z.d.). Het gaat hierbij dus om een recht. Dus alles wat dit recht betreft, wordt bij wet geregeld. Nu vraag je je af hoe dit recht wordt geregeld. Dat is simpel, door er voorwaarden te scheppen en bij wet vast te stellen. Bijvoorbeeld: iedereen vanaf 18 jaar mag stemmen, mensen in de gevangenis mogen niet stemmen en krankzinnigen mogen niet stemmen. Natuurlijk zijn er weer voorwaardes. Zo mag alleen de rechter bepalen of iemand krankzinnig is. Maar als je goed leest gaat het om rechten. Horen pre-electorale combinaties daarbij?

Laten wij eerst kijken naar de tussenzin.
“…, de instelling van een onafhankelijk kiesbureau en zijn bevoegdheden, de indeling van Suriname in kiesdistricten, de verdeling van de zetels van De Nationale Assemblée per kiesdistrict en de methoden…” 

Als we goed lezen gaat het in de tussenzin niet meer om het kiesrecht, maar juist om organisatorische systemen oftewel methoden. De tussenzin behandeld op geen enkele manier het kiesrecht. Laten wij beter kijken
1.       De instelling van een onafhankelijk kiesbureau en zijn bevoegdheden.
Zonder een OKB kan er nog steeds gestemd worden. Een OKB is er echter om erop toe te zien dat de electies eerlijk verlopen. Maar het doet niets af aan het recht.
2.       De indeling van Suriname in kiesdistricten.
Ook deze behandeld op geen enkele manier het recht en stelt ook geen voorwaarden hoer dit recht uit te oefenen. Immers, Suriname kan bestaan uit meer dan tien of minder kiesdistricten of gemaakt worden tot een kiesdistrict.
3.       De verdeling van de zetels van De Nationale Assemblée per kiesdistrict
De verdeling doet niets af aan het kiesrecht. Paramaribo kan morgen 23 zetels worden toegewezen, dit zorgt er niet voor dat burgers plotseling niet kunnen stemmen.
4.       De methoden
Welke methoden? Maar de belangrijkste vraag is, behoren pre-electorale combinaties tot die methoden?

Sta mij toe de laatste vraag te beantwoorden. De drie punten: instelling OKB, indeling Suriname in kiesdistricten, verdeling zetels per kiesdistrict kunnen gerekend worden tot systemen om het kiezen te regelen. Pre-electorale combinaties moeten in deze categorie geplaatst worden. Immers het zijn systemen die voor de kiezer in place komen om zijn stem uit te brengen. De wetgever heeft dat ook geregeld in artikel 7 van de Kiesregeling.  Kort gezegd, pre-electorale combinaties behoren niet tot de kiesrechten, maar wel tot de methoden.

De Kiesregeling regelt niet alleen het kiesrecht, maar ook de methoden. Wij hebben gezien dat onder die methoden het OKB, bepaling kiesdistricten, en zetelverdeling vallen. Dit zijn allemaal zaken die niet komen aan het kiesrecht, maar wel de uitslag van dat recht beïnvloeden. Hetzelfde kan gezegd worden van pre-electorale combinaties.

Maar de vraag in de kop is nog niet beantwoord. Om die vraag te beantwoorden hebben wij de tweede zin van artikel 60 van de Grondwet nodig. Die zin luidt: “Deze wet dient met 2/3 meerderheid te worden aangenomen” We hebben intussen gezien dat artikel 60 over twee zaken praat of beter gezegd twee zaken overhoophaalt. Dit artikel praat over het kiesrecht en vertaalt dit recht in de tussenzin door systemen op te sommen. Echter, omdat dit in de grondwet is opgenomen moeten wij het maar aannemen voor wat het is. We hebben gezien dat pre-electorale combinaties gerekend kunnen worden tot de “methoden” die de grondwet opnoemt. Dus, als men artikel 7 van de Kiesregeling wil wijzigen, hebben de initiatiefnemers een meerderheid van 2/3 deel nodig.
Intussen heeft de NDP bij monde van fractieleider Andre Misiekaba al laten weten geen voorstander te zijn van pre-electorale combinaties (Starnieuws, 2018). De NDP wil artikel 7 van de Kiesregeling wijzigen. De paarse partij wordt dan de initiatiefnemer en zal dus 34 DNA-leden achter dit idee moeten ronselen. Het is ze gelukt bij de verkiezing van Bouterse in 2015 (Starnieuws, 2015), dus…


Geraadpleegde bronnen

Amnesty International. (z.d.). Kiesrecht en mensenrechten. Geraadpleegd op 5 januari 2018, van https://www.amnesty.nl/encyclopedie/kiesrecht-en-mensenrechten

Del Castilho, A. (2017, 28 oktober). Kiesstelsel: Versterking democratie of vestiging dictatuur. Geraadpleegd van http://www.starnieuws.com/index.php/welcome/index/nieuwsitem/46772

Grondwet. (1987, 30 oktober). GRONDWET VAN DE REPUBLIEK SURINAME. Geraadpleegd op 5 januari 2018, van http://dna.sr/media/18316/grondwet_suriname.pdf

Kiesregeling. (1987, 29 september). Kiesregeling. Geraadpleegd op 5 januari 2018, van http://dna.sr/media/18343/kiesregeling.pdf

Nationaal Informatie Instituut. (2018, 29 maart). Presidentiële Commissie Evaluatie Kiesstelsel brengt advies uit aan president Bouterse. Geraadpleegd van http://www.deboodschap.today/presidentiele-commissie-evaluatie-kiesstelsel-brengt-advies-uit-aan-president-bouterse/

Starnieuws. (2015, 14 juli). Bouterse herkozen en Adhin vicepresident. Geraadpleegd van http://www.starnieuws.com/index.php/welcome/index/nieuwsitem/30228

Starnieuws. (2018, 29 april). Misiekaba: NDP tegen pre-electorale combinaties. Geraadpleegd van http://www.starnieuws.com/index.php/welcome/index/nieuwsitem/46772




Reacties

Populaire posts van deze blog

Geschiedenis is saai of niet?

DNA en regering lappen grondwet aan hun laars door niet te verantwoorden wat zij met ons geld doen

De tijdlijn van Pokie